Manisa’nın Salihli ilçesinde bulunan Sardes’te, yaklaşık 120 yıl evvel başlayan arkeolojik hafriyat ve onarım çalışmaları, ABD Wisconsin Üniversitesinden Prof. Dr. Nick Cahill başkanlığında deva ediyor.
Geçmişi milattan evvel 1200’lü yıllara dayanan Sardes, farklı medeniyetlerden ayakta kalmış çok sayıda yapı ve yapıtı barındırıyor.
Antik kente gelenler, Lidya periyodundan kalan tümülüsleri, çok ilahlı dinler periyodundan kalan Artemis Tapınağı’nı, Antik Çağ’ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili’nde bahsi geçen kiliseyi, Roma devri anıtsal hamam ve gimnazyum kalıntılarını görme imkanı buluyor.
Bu yapılar ortasında yer alan sinagog ise bölgenin inanç turizmi zenginliğini öne çıkarıyor.
Üç yıl evvel üstü çatı ile kapatılan, geçen yıl da yerinde yenileme çalışmalarına başlanan Sardes Sinagogu, yerindeki mozaikleriyle de dikkati çekiyor
Tahrip olan mozaiklerin onarımı için 3 yıl evvel başlatılan çalışmada, antik kent yakınlarındaki Kural Mahallesi’nde yaşayan 9 bayan kıymetli vazife üstleniyor.
Aslına uygun olarak yine hazırlanan mozaikleri, bu mevzuda eğitim alan bayanlar titizlikle yerlerine yerleştiriyor.
“Eksikleri yeni mozaik taşlarla dolduruyoruz”
Kazı lideri Prof. Dr. Nick Cahill, Sardes’te 1963’te hafriyatla keşfedilen sinagogun antik dünyanın en büyük sinagogu olduğunu belirterek, tabanındaki ziyan gören ya da kesimleri kaybolmuş mozaikleri 3 yıldır yenilediklerini söyledi.
Cahill, mozaikleri Türkiye’nin farklı bölgelerinden aslına uygun renklerde temin ettikleri doğal taşlarla yenilediklerine dikkati çekerek, epey dikkat isteyen bu işte bayanların uzmanlaştığını, desenleri kusursuz halde ortaya çıkardıklarını söz etti.
Mozaiklerin yenilenmesinde deneyimli ve eğitimli olan bölge sakinleriyle çalıştıklarını lisana getiren Cahill, “3 yıldır bu onarımı yapıyorlar, eksikleri yeni mozaik taşlarla dolduruyoruz. İleride desenler daha kolay formda algılanabilecek” dedi.
“Nakış üzere işliyoruz”
Mozaik döşeyen çalışanlardan Sevinç Akçayım ise kızı ve komşularıyla çalışma yürüttüklerini anlattı.
Bu işin kendileri için gelir imkanı sağladığını, tarihe dokunmanın da heyecan verici olduğunu vurgulayan Akçayım, “Tarihe elimiz değiyor. Yarın biz yaşlandığımızda çocuklarımız buraya gelip ‘Anne ve teyzelerimizin buraya eli değmiş’ diyecek. Tarihi canlandırdığımız için memnunuz. Nakış üzere işliyoruz, çok zevkli bir iş. Bir mozaiği ortaya çıkardığımızda çok memnun oluyoruz. Bir yapıtı canlandırmak hoş. Kızımla birlikte çalışıyoruz, bir arada daha zevkli oluyor” diye konuştu.