Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – 86 yıl evvel, 1938’de kasım ayı hiç olmadığı kadar soğuk geçiyordu. Kasım’ın 10’u ise buz üzere hissettirmişti güneşin yokluğunu. Bugün bizim olan 780 bin kilometrelik toprakları aydınlatan Atatürk, geride gözü yaşlı bir millet bırakarak ortamızdan ayrıldı. Türkiye cumhuriyeti ebediyen, onun ve silah arkadaşlarının sayesinde payidar olacaktı. Ulu başkan, geride taşınması güç bir miras bırakıp ebediyete göçmüştü. Çocuklara, gençlere, atletlere, askerlere, bu millet için, Türkiye için çalışan herkese bir kelamı vardı: “Vatanını en çok seven, misyonunu en âlâ yapandır.” Onun da dediği üzere naçiz bedeni toprak olmuştu. Her 10 Kasım’da 9’u 5 geçe hasretle anılacak Atatürk gitmişti. Geride ise 1929’da bir Hint mihracesinin, kendisine ikram edilen altın kaplı saat karşılığında Atatürk’e ikram ettiği gizemli halı kaldı. Üzerindeki sembollerle görenleri hayrete düşüren halı, tezlere nazaran Atatürk’ün vefatıyla ilgili kimi noktalara işaret ediyordu.
KARA HABERİ YILLAR EVVEL BİR HALI MI VERDİ?
1895 yılından itibaren konuklarını ağırlamaya başlayan Pera Palas Otel, bugüne kadar daima gizemli olaylara sahne oldu. Türkiye’nin Avrupa standartlarındaki birinci oteli olan bu tarihi yapı o periyot elektrik kullanılan ve akan sıcak su bulunan ender binalardan biriydi. Pera Palas’ın bu özellikleriyle lüks bir konaklama merkezi olması, konuklarının de özel olduğu manasına geliyordu. Ünlü polisiye muharriri Agatha Christie, Pera Palas’ın 411 no’lu odasında pek çok defa konuklamıştı. Fakat kuşku götürmez bir gerçek vardı ki otelin en özel konuğu Mustafa Kemal Atatürk’tü. Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle birlikte Pera Palace, müttefik devletlerin kuvvet kumandanlarına konut sahipliği yapmaya başladı. Böylelikle otel, İstanbul’un işgalinden kaynaklanan bir değer kazanmış oldu. Çanakkale Savaşları’nın kumandanı Mustafa Kemal ise cephe dönüşlerinde konaklamak için Pera Palace Hotel’i tercih etti. Sonunda 101 oda, vatanperver bir kumandanın uykusuz gecelerinden doğan Cumhuriyet fikrine de mesken sahipliği yapmaya başladı. Çünkü Mustafa Kemal ülkenin bahtını belirleyecek kıymetli kararlar için bu odayı kullandı, özel görüşmelerde konukları burada ağırladı. Müzeleştirilen odada Ulu Önder’e ilişkin eşyaların ve balmumu heykelin yanında dev bir çerçevenin içinde altın sarısı işlemeleriyle dikkat çeken bir halı vardı. Halının değeri ise Atatürk’ün ‘kaderinden’ izler taşıyor olmasıydı.
Atatürk’ün vefatından sonra onun ömrüne ait araştırmalarda, gizemi hâlâ çözülemeyen çok az şey vardı. Bunlardan en dikkat cazibeli olan ise seccade görünümündeki ipek duvar halısıydı. 1929’da Atatürk’le görüşmek isteyen kimliği meçhul bir Hint mihracesi, bu halıyı ikram etmişi. Halının armağan edilmesinden 9 yıl sonra ise üzerindeki sembollerin bâtın manasını çözenler çıktı. Görenleri hayrete düşüren halı, söylenenlere nazaran Hindistan’daki devlet kâhinine yaptırılmıştı. Gazi Mustafa Kemal’in vefat tarihine ilişkin izler taşıdığı tezi nedeniyle büyük bir gizeme hamile olan halının üzerindeki saat motifi, resmi olarak vefatının gerçekleştiği vakti yani 09.07’yi gösteriyordu. Bu pahalı halı, Hint mitolojisine nazaran yası temsil edilecek halde pozisyonlanan fil motifleriyle çerçeveliydi. Emsal biçimde saatin sol ve sağ üst köşesinde yer alan kuşlar, kanatları kapalı bir biçimde duruyordu. Tekrar Hint mitolojisine nazaran bu imaj, özgürlüğün kısıtlanmasının manası taşıyor. Süslemeleri çoklukla üst seviyede ağırlaşan halı, bir de şamdan simgesi barındırıyordu. Saat işlemesinin çabucak altında, halının ortasına gerçek işlenmiş 10 adet şamdan motifi vardı. Kasımpatı simgesi ile ilişkilendirilen sayısı ile şamdanların, 10 Kasım tarihini işaret ettiği düşünülüyordu. Kasımpatının hüzün, yalnızlık ve gözyaşını sembolize ettiği biliniyor.
CEPHEDE DE HASTALIKTA DA ÇABAYI KAZANDI
Atatürk hayatı boyunca pek çok hastalık geçirmişti. Bunlardan en kıymetlisi ise sık sık çaba etmek durumunda kaldığı sıtmaydı. Dr. Eren Akçiçek, Ata’nın sıhhati üzerine yaptığı araştırmalarda ve Milliyet.com.tr’ye anlattığı özel ayrıntılarda onun aslında ne kadar güçlü bir bünyesi olduğunu dikkat çekti. Atatürk’ün 5 kardeşi daha vardı. 3 kardeşi Fatma (4), Ahmet (9), Ömer (8) yaşındayken o yıllarda Rumeli’yi kasıp kavuran salgın olan kuşpalazı (difteri) sebebiyle hayatını kaybetti. Dr. Eren Akçiçek’e göre Mustafa Kemal de bu hastalığa yakalanmış, lakin o kurtulmayı başarmıştı. En küçükleri olan Naciye ise Mustafa Kemal’in Harp Okulu’nu bitirdiği sene, 12 yaşında hayata gözlerini yumdu. Dr. Eren Akçiçek, başta sıtma olmak üzere Atatürk’ün hastalıklarını şöyle anlattı:
“Manastır Askeri Lisesi, Çanakkale, Samsun ve Sivas’ta 20 Eylül 1919’da General Harbord ile görüşme sırasında Tertiana tipi sıtmaya yakalandı. 1920’de Ankara Cebeci Askeri Hastanesi Dr. Arif İsmet Çetingil, kanında sıtma etkenini tespit etti. Bunun yanında 1921’de sol yanağında çıban, sağ kulak göğsünün altında şişlik, sırtında bir ben tespit ve tedavi edilmişti. Bu süreçleri ise Şişli Sıhhat Yurdu Op. Dr. Mim Kemal Öke yapmıştı. Atatürk küçük yaşlarında da pek çok travma geçirmişti. Bebekken kapı devrilmesi, mahalle mektebinde kulak travması, Trablusgarp’ta at tepmesi, birtakım göz yaralanmaları, Suriye’de kum fırtınalarına maruz kaldı. Tekrar Tablusgarp’ta kol yaralanması, Çanakkale’de birtakım yaralanmalar, Sakarya’da kaburga kırığı ve son olarak köpek ısırmasıyla karşılaşmıştı.”
Hediye edilen halı, Pera Palace’taki Atatürk Müze Odası’nda sergileniyor.
3 KEZ ZEHİRLENDİ, BÖBREK VE KALP RAHATSIZLIKLARI ATLATTI
Pek çok sıhhat sorunuyla karşılaşan Atatürk, tartışmalı olan mevt sebepleri ortasında gösterilen birtakım sorunlar de yaşadı. 3 defa zehirlenme hadisesi yaşamış olsa da güçlü bünyesi onları da atlatmıştı. Dr. Eren Akçiçek, Atatürk’ün yaşadığı değerli rahatsızlıklara ait, “Karbonmonoksit sebebiyle, 1922 yılı kahveye tuz konulması ve Ertuğrul Yatı’nda yediği bamyanın dokunması sonucu zehirlendi. Böbrek hastalıkları da geçiren Mustafa Kemal, bu şikâyetlerinden kurtulmak için pek çok kez kaplıcalarda tedavi gördü. Ayrıyeten böbrek taşı hasebiyle da çeşitli tedavilere başvurdu. Ata’nın vakit zaman kalp rahatsızlıkları da oldu. 11 Kasım 1923-13 Kasım 1923 günleri göğüs ağrısı, 14 Kasım 1923 Dr. Neşet Ömer İrdelp tarafından muayene edildi. 31 Aralık 1923-22 Şubat 1924 İzmir’de nekahet (bir hastalığı geçirdikten sonra sağlıklı duruma geçme dönemi), 22-23 Mayıs 1927 gece göğüs ağrısı, tütünü fazla suiistimalinden ileri gelen göğüs anjini geçirdi. Lakin takvimler 1936’nın kasım ayını gösterdiğinde zatürre başlangıcı tespit edildi. 7 Şubat 1938’de de Dr. Nihad Reşad Belger tarafından zatürre tanısı koyuldu. Bunun yanında larenjit yani gırtlak iltihabı gözlendi” diye konuştu.
1938’de ise ayrılığın ayak sesleri artık daha yakından geliyordu. Kaşıntılar ve burun kanamaları başlamıştı. 1 Haziran 1938’de Savarona Yatı’nda Atatürk, Dr. Nihad Reşad Belger’e, “Doktor! Bana ‘Şişmanlıyorsun’ diyorlar. Ama ben hissettim ki bu şişmanlama olağan değildir. İşin içinde öteki bir şey vardır! Bu bir hastalıktır! Doktor! Gördünüz, siz odadan içeri girdiğiniz vakit ben aynanın önünde pantolonumu iliklemeye çalışıyordum ve buna muvaffak olamıyordum” demişti. Artık o da bir şeylerin olması gerektiği üzere gitmediğinin farkındaydı. Atatürk’ün karnında sıvı birikiyordu. 1938’in eylül ve kasım aylarında toplamda 26,5 litre sıvı alındı. Dr. Mim Kemal Öke’nin yaptığı bu operasyonların birincisi 7 Eylül 1938’de 10,5 litre, 22 Eylül 1938’de 10 litre, son olarak Atatürk’ün vefatından 3 gün evvel 7 Kasım 1938’de Dr. Mehmet Kamil Berk tarafından 6 litre sıvı alınmıştı.
OTOPSİ ANISINI İNCİTECEĞİ İÇİN REDDEDİLDİ
1938’in şimdi başında, Bursa ziyaretinden İstanbul’a dönüldüğünde Atatürk’ün zatürre olduğu anlaşılmış ve istirahat etmesi istenmişti. 7 Mart 1938’de başka tabipleriyle yapılan toplantının sonunda ise rahatsızlığının ‘siroz’ ismi verilen karaciğer hastalığı olduğu anlaşıldı. Yılın sonuna gerçek rahatsızlıklar artmış ve artık yapılacak bir şey kalmamıştı. Atatürk’e veda etmek, herkes için batacak olan bir güneş olacaktı. Onun mevti sonrası yaşanan tartışmalarda karşılığı olmayan pek çok soru soruldu. Bazı doktorlar tarafından yapılması teklif edilen otopsi, anısını ve haşmetini inciteceği için reddedildi. Dr. Eren Akçiçek o tartışmaların mevzu başlıklarını da açıkladı. Dr. Akçiçek, “Hastalık teşhisi gecikti mi? Tabipler misyonunu yaptılar mı? Hastalığı biliyor muydu? Beni ‘Türk tabiplerine emanet ediniz’ kelamı ne söz ediyordu? Vefat sebebi neydi? Zehirlenme kelam konusu muydu?” sorularının sorulduğunu belirtti.
10 Kasım 1938 sabahı Türk milleti için hiç olmadığı kadar soğuktu. Derin sessizliğin gerisinde ise koskoca bir milletin acı dolu feryatları vardı. Gece gündüz demeden, cepheden cepheye soluksuz gayretlerle kurduğu devlet, artık Ata’sının izinde yürüyen milyonlarca vatan evladının omuzlarında yükselecekti. Çünkü o da bu türlü istemişti. “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır, lakin Türkiye Cumhuriyeti ebediyen payidar kalacaktır” demişti. Atatürk’ün ortamızdan ayrılışının 86’ncı yıl dönümünden 12 gün evvel 101’inci yaşı kutlanan Cumhuriyet, bugün vatan sevgisini kalbinde taşıyan milyonlara emanet. Atatürk ise artık onu çok seven evlatlarının kalbinde, ebedi istirahatgâhında huzurla uyuyor.