Önceki akşam hayatımda birinci sefer bir şey oldu.
Büyük bir şefin çaldığı orkestra önünde, iki kusursuz soprano ve çok sevdiğim bir Türk tenordan Türkçe “Yaralı Gönül” müziğini dinledim.
Düşünün; memleketler arası bir şef, bir filarmoni orkestrası, beşere sahneye fırlayıp göbek atma dileği veren kıpır kıpır bir Türkçe şarkıyı çalıyor.
1920’lerde tanınmış bir Yunan rebetiko müziği.
Çiftetelli de diyebilirsiniz. Türk, Arap, Yunan, Yahudi kim bilir kaç müzisyenin çaldıkları, söyledikleri, Yunancada “Misirlou” (Mısırlı) olarak bilinen müzik.
İki soprano resmen bel kırarak eşlik ediyor, ve büyük bir Türk tenor, elleriyle neredeyse gel gel diyerek bizi sahneye davet ediyor.
Muazzam bir Puccini gecesi, Ege kıyısında masaların üzerinde bitiyor sanki…
Oysa çok makus bir gündü, 24 saatte neler olmuştu?
Oysa makus bir gündü.
Moralim yerle birdi.
Düşünebiliyor musunuz o bir gün içinde;
- 15 milyon insanın yaşadığı kentte yüzde 54 oyla ikinci defa belediye başkanı seçilmiş bir insan için savcılar 23 yıla kadar mahpusla 3 iddianame hazırlamıştı.
- 5 gazeteci hakkında 14 yıla kadar mahpus istemi ile iddianameler çıkarılmıştı.
- Bir parti genel lideri, Ümit Özdağ, hakkında 6 yıla kadar mahpus istemi ile iddianame açıklanmıştı.
- Bir sanatçı menajeri bayan, Ayşe Barım, hakkında içinde tek somut kanıt olmayan bir iddianame ile dava açılmış, tutuklanmış, bir üst mahkeme tahliye kararı almış ancak ağır cezaya götürülüp tekrar tutuklanmıştı.
- Bir “Osman Kavala deja vu’su” yaşamıştık…
77 yıllık hayatımda hiç bu türlü bir gün olmuş muydu?
Bir düşündüm.
77 yaşındayım.
Hayatımda 2 askeri darbe, 2 orta rejim yaşadım.
Hiç bu türlü bir gün oldu mu?
12 Eylül’ün Barış Davası’nı hatırladım.
Sanatçılar, müellifler, gazeteciler götürülüyordu.
Ama tıpkı gün bu kadar olay…
İçimden “Sistem çöktü, ancak rejim dimdik ayakta” dedim ve unutmaya çalıştım.
Wagner’in arkadaşının torunu elinde baget sahnede
Önceki akşam Wolkswagen Arena’da Limak Filarmoni Orkestrası’nı dinlerken iki buçuk saatliğine işte bu kabustan kurtardım kendimi.
Limak Filarmoni Orkestrası’nı birinci sefer canlı dinliyorum.
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası kadar başarılı ve güçlü bir orkestra.
Ünü giderek artan bir İtalyan şef, Alvise Caselatti…
İlginç bir şef…
Dedesi Wagner’in arkadaşı…
Anne ve babası hukukçu.
Kendisi de hukuk okuyor lakin aklı müzikte ve tıpkı anda Padua Konservatuvarı’na devam ediyor.
Yoğun bakımda verilen büyük bir hayat kararı
Ama para kazanma yolu öbür alanda.
2003’te New York’ta büyük bir gayrimenkul yatırım şirketinin danışmanıdır.
O gün hastane yatağında kendi kendine şunu söylüyor:
“Hayatta bir hayal varsa, onu gerçekleştirmek için yanlışsız anı, fırsatı yahut uygun fırsatı beklemek zorunda değiliz. Zira o an asla gelmeyebilir.”
Hastaneden çıkar çıkmaz Julliard Müzik Okulu’na yazılıyor.
Bugün İtalyan müzik okulunun en büyük şeflerinden biri.
2017’de New York Central Park ve öteki kentlerde “İtalyan Operası Havada” isimli genç jenerasyonlara yönelik bir şenliği yönetiyor.
Bu kasım ayında da Miami’de bir müzik şenliğinin açılışını yapacak.
Onu sahnede birinci sefer izliyorum.
Çok sevdim.
Arnavut-Bolivyalı anne babanın Alman kızı
İki İtalyan soprano…
Carolina Lopez Moreno…
Bolivya ve Arnavut anne babanın Alman vatandaşı kızları.
Daha evvel ondan Mascagni’nin Cavalleria Rusticana’sını dinlemiştim.
Önceki akşam onun tıpkı vakitte büyük bir Puccini yorumcusu olduğunu anladım.
Ama bir diğer özelliğini de sonda anlatacağım.
Karşımızda Zubin Mehta’nın ve Met’in İtalyan sopranosu var
Ve Eleonora Buratto…
2013’de Zubin Mehda’nın çaldırdığı Falstaff’ta söylemiş bir İtalyan soprano.
2016’da Metropolitan Opera’da Donizetti’nin Don Pasquale’sinde sahne almış.
Roberto Alagna gradosunda ulusal ve yerli bir Türk tenor
Ve Murat Karahan…
Benim için Roberto Alagna gradosunda memleketler arası bir sanatkarımız.
Zaten Zefirelli’nin yönettiği Vilayet Travatore’de sahne almış bir tenorumuz.
Bolşoy, Viyana Devlet Operası, Münih Bavyera Devlet Operası, Napoli’de ünlü San Carlo Tiyatrosu, Verona Arenası…
Aynı vakitte Türk müziklerini inanılmaz söyleyen bir tenor.
“Elbet Bir Gün Buluşacağız’ı” kesinlikle dinlemenizi öneririm.
Benim “must’larımdan” biri…
En vazgeçemediklerimden…
Estetik bir vongole makarna üzerine lahmacun yenir mi?
İşte bu türlü bir dörtlüden anonim bir Akdeniz müziğini, “Yaralı Gönül’ü” dinledik.
Diyeceksiniz ki, kum midyeli estetik bir vongole makarna üzerine lahmacun yenir mi?
Yok, o denli değil.
Ne İtalyan müziği Vongole…
Ne Akdeniz ve Ege’nin hoş müzikleri lahmacun.
Ayrıca lahmacun da harika bir yemek.
Yani bu türlü bir benzetme ihtimali olan snob klasikçilere şimdiden yanıt vereyim dedim.
Roberto Alagna da Sicilya’nın en kenar mahalle müziklerini mükemmel söylüyor.
İlk kısım İtalyan ve Fransız yüklü aryalar
Gecenin birinci kısmında bence olağanüstü bir repertuvar yapılmış.
Puccini ve Massenet’nin yapıtlarından oluşan aryalar.
İtalyan ve Fransa opera geleneğinin en sevdiğimiz ve herkesin sevebileceği en çok dinlediğimiz yapıtları.
Manon Lescaut, La Boheme, O Mio Babbino Cara’lar yani.
Cavaleria Rusticana’nın Intermezzo’sunu dinlerken
Bir de orkestra en sevdiğim biri olan Mascagni’nin Cavalleria Rusticana operasının “Intermezzo’sunu” çaldı.
İşte onu dinlerken, Türkiye’nin “yeni normal’inden” büsbütün koptum.
Bu parçayı Mahler’in Beşinci Senfoni’sinin Adagietto kısmına emsal bir ruh haliyle dinliyorum daima.
“Köylü namusunu” anlatıyor lakin bana aristokratik bir haz veriyor.
Şef Caselatti çok hoş çaldırdı. Orkestra çok hoş çaldı.
Benim için gecenin en müstesna anıydı.
Napoli deyince aklıma gelen 3 müzikten biri
Sonra ikinci kısım geldi.
Sürprizler…
Napoli büyük ses geleneğinin sokaklara kadar inmiş mükemmel müziği “Torna e Surriento…”
“O Solo Mio”, “Santa Lucia” üzere büyük halk müziklerinden biri…
Eleonara Buratto tam bir İtalyan üzere okudu şarkıyı.
Bir tenorun ağzından Sezen ve Şehrazat müziği dinlemek
Sonra sıra Murat Karahan’ın iki Türk müziğine geldi.
Biri benim için tam sürprizdi.
Önce, Şehrazat’ın “Kıyamam’ını” söyledi.
Onun “Su Gibi’si” de benim meditasyon şarkılarımdan biridir.
O söylerken Şehrazat’a ileti atıp, “Şu an seni dinliyorum” dedim.
Sonra Sezen Aksu’nun “Biliyorsun’u” geldi.
Karahan’ın sesine çok uygun bir Sezen şarkısı…
Bir sopranodan o denli bir Arnavut müziği dinledim ki
Ama gecenin benim için büyük bir sürpriz daha vardı.
Carolina L. Moreno’nun söylediği “Kroi i Fshatit Tone” isimli şarkı…
Nedense birinci anda bana Yunanistan’ın eski bayan oyuncularından Irene Pappas’ın “Prodemeni Agapi” müziğini anımsattı.
Şarkı Yunanca değilmiş.
İlk kez dinledim fakat “Bu bizim oralardan” dedim. Balkan izleri vardı.
Meğer bir Arnavut müziğiymiş.
Müthişti…
Bir defa daha anladım ki anadili ve kültür daima altlarda bir yerde duruyor.
Sonra işte bu türlü bir gecede, karşısında onu hissettirecek hoş bir kalabalık bulunca dışarı fırlıyor.
Bu mükemmel Arnavut müziğini kaydettim.
Hayatımın geriye kalan daha kısa kısmında oldukça dinleyeceğim.
Çıkışta Murat Karahan bana kelam verdi.
Bir gün benim için, Roberto Alagna’nın “Malena’sını” söyleyecek.
Teşekkürler Limak…
Ertesi sabah “yeni normal’e” dönüş
İşte bu türlü çok hoş bir geceydi.
Ama yalnızca bir gecelik teneffüs…
Ertesi sabah ülkemin “yeni normal’i” daha gözlerimi açtığımda kapımdaydı.
Orada burada beşerler meskenlerinden toplanıyordu.
“Sıradanlaşan şeyler” yani…
Tek tesellimiz, artık ortalıkta “Demokratikleşiyoruz. Ayrıntıya değil büyük fotoğrafa bakın” diyen liberal aydınların kalmaması…
Woody Allen sinemasının o son sahnesinde üzereyiz.
“Whatever Works…”
Her şey yerli yerine oturuyor yani.