T24 Haber Merkezi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanlık seçimini Cumhuriyetçi Donald Trump‘ın kazanmasının akabinde kendisiyle yaptığı telefon görüşmesine ait olarak “Bundan sonraki sürece yönelik Türkiye ile ilgili de hoş tabirleri oldu. Kendisini ülkemize davet ettik. Temenni ederim ki davetimize de icabet eder ve böylelikle Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki iş birliğini geçmiş devirden farklı bir formda güçlendiririz” sözlerini kullandı. Trump’ın birinci başkanlığı periyodunda F-35’lerle ilgili olarak “Parayı verdiler buna karşın siz hala uçakları vermiyorsunuz?” dediğini söyleyen Erdoğan,” Yeni devirde bu sorunları bakalım nasıl bir tabana oturtacağız ve yolumuza nasıl devam edeceğiz? Bizim, Türkiye olarak müttefikimiz Amerika Birleşik Devletleri’nden beklentilerimiz biliniyor” dedi. Donald Trump ile “telefon diplomasisi” yürütmeyi beklediklerini ve bu halde ABD’nin Suriye’den çekilmesini ve YPG’ye verdiği dayanağı değerlendirebileceklerini söyleyen Erdoğan, Ukrayna savaşıyla ilgili olarak da “Trump periyodunda sıkıntıya tahlil perspektifinden yaklaşan bir ABD idaresi görürsek biz bu savaşı çarçabuk bitirilebiliriz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) Doruğu için bulunduğu Macaristan’ın başşehri Budapeşte’den dönerken uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan’ın Donald Trump’ın yeniden ABD Başkanı seçilmesi ve Türk-Amerikan münasebetlerindeki beklentilerle ilgili açıklamaları oldu.
“Amerika Birleşik Devletleri seçimini yaptı, Sayın Donald Trump ipi göğüsledi. Siz Sayın Trump ile görüştünüz ve kendisini tebrik ettiniz. Sonucu nasıl değerlendiriyorsunuz, seçim sonucu Türk-Amerikan münasebetlerine nasıl yansıyacak?” sorusuna cevap veren Erdoğan, Trump’ın seçim sürecinde “suikast teşebbüsü dahil birçok zahmetle gayret ettiğini” söyledi.
“Seçimin birinci devirlerine girerken daima söylenen şuydu; ‘Kamala Harris açık ara bu seçimi alır’. Daima bunu söylediler. Trump’a da doğrusu talih vermiyorlardı. Lakin son dönemece girildiğinde fark daima açılmaya başladı” diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
“Trump inanmıştı ve neticeyi de başarılı bir biçimde aldı. Bu süreçte yanında yalnızca Elon Musk vardı. Elon Musk onunla el ele, baş başa verdi. Bütün bu yargı süreci de dahil olmak üzere bu kadar yüklenmelerine karşın Trump, bence çok çok başarılı bir sınavı yılmadan, usanmadan atlattı. Neticede seçimi aldı”
“Kendisini ülkemize davet ettik”
Seçimi kazandığının netleşmesinin akabinde Donald Trump’la yaptığı telefon görüşmesini anlatan Erdoğan, şunları söyledi:
“Sayın Trump ile samimi bir görüşme yaptık. O esnada aile yemeğindeydiler. Elon Musk ve Musk’ın çocuğu yanındaydı ve kendileriyle görüşmemizi bu halde yaptık. Seçim sürecini ve Türkiye – Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki iş birliğini ele aldık. Bundan sonraki sürece yönelik Türkiye ile ilgili de hoş sözleri oldu. Kendisini ülkemize davet ettik. Temenni ederim ki davetimize de icabet eder ve böylelikle Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki iş birliğini geçmiş periyottan farklı bir formda güçlendiririz”
F-35 ve S-400
ABD ile Türkiye ortasında “F-35 konusu” bulunduğunu söyleyen Erdoğan, “S-400 ile ilgili bir süreç var. F-35 konusu ile ilgili Trump’ın başkanlığı periyodunda Türkiye’den bahsederken ‘Parayı verdiler buna karşın siz hala uçakları vermiyorsunuz?’ beyanları bulunuyor. Yeni devirde bu problemleri bakalım nasıl bir yere oturtacağız ve yolumuza nasıl devam edeceğiz? Bizim, Türkiye olarak müttefikimiz Amerika Birleşik Devletleri’nden beklentilerimiz biliniyor” ifadelerini kullandı.
“Türkiye ve ABD’nin model paydaşlığı tartışılmaz”
Başta Filistin problemi ve Rusya-Ukrayna krizi olmak üzere ABD ile “pek çok sınama ile karşı karşıya” olduklarını anlatan Erdoğan, “Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri iş birliği ile bunların üstesinden gelmek mümkün. Trump’ın başkanlığıyla birlikte bölgesel ve global çapta yaşanan savaşların ve krizlerin son bulmasını ümit ediyorum. Sayın Trump’la daha önceki başkanlık periyodunda de birlikte çalıştık. Vakit zaman fikir ayrılıkları yaşansa da Türkiye ve ABD’nin model paydaşlığı tartışılmaz” dedi.
“Telefon diplomasisi yürüteceğiz”
“İsrail’de yapılan kamuoyu araştırmaları halkın 3’te 2’sinin Donald Trump’a takviye verdiğini gösteriyor. Öte yandan Amerikan başkanlık seçimlerini Trump’ın kazanmasının Ortadoğu için kritik bir periyot noktası olacağına dair tahliller var. Lübnan taarruzları sonrası İsrail’in son maksadının toprak genişletmek olduğuna dair artan dertler kelam konusu. Amerikan seçimlerinin bu açıdan Ortadoğu’ya tesirleri nasıl olacak?” sorusuna cevap veren Erdoğan, “Yeni periyotta Donald Trump ile görüşmelerimizi devam ettirerek Ortadoğu’daki gelişmeleri nasıl şekillendireceğimizi, bundan evvel olduğu üzere telefon diplomasisiyle gelişmelere nazaran ele alacağız” dedi.
Suriye’den çekilme ve YPG’ye takviye: Değerlendireceğiz
Suriye’den ABD askerlerinin çekilmesi konusunu değerlendireceklerini söyleyen Erdoğan, “PKK/PYD/YPG terör örgütüne verdikleri takviyesi sonlandırmalarını nasıl olacak? Bunları şahsen telefonla kendisiyle de irtibat kurmak suretiyle görüşerek, konuşarak, muhakkak bir tabana oturtacağımıza inanıyorum” dedi.
İlk periyodunda Trump ile irtibat kurmakta hiçbir zorluk yaşamadığını söyleyen Erdoğan, “24 saatte irtibatımızı kuruyor ve buna nazaran de telefon diplomasisiyle sonuç almaya uğraş ediyorduk. Bu devirde ben bu istikamette rastgele bir sorunumuzun olacağına ihtimal vermiyorum. Trump’ın İsrail tarafından başlatılan bu çatışmaları sonlandırma vaatleri var biliyorsunuz. Biz o vaadin yerine getirilmesini ve İsrail’e ‘dur’ denilmesini isteriz. Temenni ederiz, Sayın Trump’ın ikinci döneminde bölgede kalıcı barışın ve huzurun sağlandığı bir devir inşa edilir. Biz barıştan ve huzurdan yanayız. İsrail-Filistin probleminde kalıcı tahlilin ortaya konmaması şiddet sarmalını doğuruyor ve o döngüden bölgemiz kurtulamıyor” sözlerini kullandı.
“Biden siyasetleri çözümsüzlük ve çatışmayı yayar”
“Biden devrindeki siyasetlerin devam ettirilmesi bölgede çözümsüzlüğü derinleştirir ve çatışmayı yayar” diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
“Bunu asla istemeyiz. Filistin ve Lübnan topraklarındaki İsrail saldırganlığını durdurmak için Sayın Trump’ın İsrail’e sağlanan silah takviyesini kesmesinin güzel bir başlangıç olabileceğini söyleyebilirim. İsrail’in yayılmacı gayelerini destekleyecek her adım, bölgedeki tansiyonu artırabilir ve çatışma alanlarını genişletebilir. Bölge dışındaki ülkelerin tüm bu risklerin göz önünde bulundurularak Orta Doğu siyasetlerini şekillendirmesinde yarar var. Trump’ın ABD başkanlığını, Orta Doğu’daki siyasi ve askeri istikrarları önemli biçimde etkileyecektir. Herkesin bölgede barışı ve istikrarı hedefleyen adımlar atması global barışın inşasına yarar sağlayacaktır. Aksi durumda çatışmaların yayılması, katliamların devamı herkese kaybettirir”
“Donald Trump’ın NATO’nun Avrupalı üyelerine yaklaşımı, onlardan beklentisine dair fikirleri malumunuz. Trump başkanlığında ABD’nin Ukrayna-Rusya sıkıntısına yaklaşımı ne tarafta değişecektir? Savaşın gidişatına dair beklentiniz ne tarafta?” sorusunu yanıtlayan Erdoğan, Trump’ın “açık sözlü” olduğunu ve geçmişte Angela Merkel’e “Ben NATO’ya şu kadar para veriyorum, sen Almanya olarak ne veriyorsun?” dediğini hatırlatan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Merkel’den orada bir çıt dahi çıkmadı. NATO’ya Amerika’dan sonra en yüksek düzeyde para veren ülkelerden birisi de biziz. Bu noktada NATO içinde en fazla savunma harcaması yapan ülkelerden bir tanesi Türkiye. Bu devirde de biz Amerika Birleşik Devletleri karşısında onun sayısını yakalamayabiliriz fakat ülkü düzeyde olan ülkelerden bir tanesi olarak yolumuza devam ederiz. NATO içinde asker noktasında bir kasvet yok. Asker sayısı prestijiyle zati iyiyiz”
“Meseleye tahlil perspektifinden yaklaşan bir ABD idaresi görürsek biz bu savaşı çarçabuk bitirebiliriz”
“ABD öncülüğünde kimi Batı ülkelerinin Ukrayna’daki savaşın bitirilmesi için efor sarf etmesi, orada tahlili hızlandırır” diyen Erdoğan şöyle devam etti:
“Biz, en başından beri hem Ukrayna’nın haklılığını ortaya koyduk hem bu savaşta barışın yanında yer almayı tercih ettik. Savaşın tarafı olmamız konusundaki yönlendirmelere kulak asmadık ve her iki tarafla da teması sürdürdük. Meselelerin diplomasi yoluyla çözülebileceğine yönelik inancımızın Batı tarafından gereğince paylaşılmadığını gördük. Trump devrinde soruna tahlil perspektifinden yaklaşan bir ABD idaresi görürsek biz bu savaşı çarçabuk bitirilebiliriz. Daha fazla silah, daha fazla bomba, daha fazla kaos ve çatışma bu savaşı bitirmez.
“Biz her iki ülkeyi de masaya oturtmayı başarmış bir ülkeyiz”
Daha çok diyalog, daha çok diplomasi, daha çok mutabakat barışın kapısını ortalar. Biz her iki tarafı da birebir masa etrafında buluşturmayı başarmış bir ülkeyiz. Bunu tekraren yaptık ve yeniden yapabiliriz. Bu savaş artık bitmelidir. Biz uğraşlarımızı barış için ağırlaştırdık ve buna devam edeceğiz. Umarız yeni devirde yeni başlangıçlar yapar ve tüm çatışmaların ve savaşların sona erdiği bir dünyaya kavuşuruz”