Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Asıllarına Dair Genel Şura Kararı’nın Resmi Gazete’de yayınlanmasına 11 basın örgütünden ortak açıklama geldi.
Basın meslek örgütleri tarafından yapılan ortak yazılı açıklama Basın Konseyi’nin Instagram hesabından yayınlandı.
Açıklamada, “Basın İlan Kurumu’nun ahlak bekçiliğini reddediyoruz. Basım İlan Kurumu’na keyfi tavırla geniş bir sansür yetkisi getiren yeni Basın Ahlak Temelleri kararını reddediyoruz. Sansür maddesindeki kararlara ahenk ve hazırlık niteliğinde olan bu kararın yasa geri çekilmesine rağmen Resmi Gazetede yayımlanması “ben yaptım oldu” anlayışının yeni bir tezahürüdür” tabirleri yer aldı.
Yazılı açıklamaya, “Basın Kurulu, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Diplomasi Muhabirleri Derneği, DİSK Basın-İş, İktisat Muhabirleri Derneği, Gazeteciler Cemiyeti, İzmir Gazeteciler Cemiyeti, KESK Haber-Sen, Parlamento Muhabirleri Derneği, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Sendikası” imza attı.
Yazılı açıklamanın tamamı şu formda:
“Basın İlan Kurumu tüm yazılı ve dijital medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor. Bunu kabul etmeyeceğiz. Sansürü arttıracak yeni ahlak prensiplerine karşı hukuksal teşebbüsleri başlatıyoruz.
Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda gazeteci üyelerin itirazlarına rağmen 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Temellerine Dair Genel Konsey Kararı bugün (6 Temmuz 2022) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Dezenformasyon mazeretli sansür yasasının geri çekilmesi sağlanmasına rağmen yasaya hazırlık niteliğinde olan, şimdi yasanın Meclis müzakereleri başlamadan alınan bu Genel Şura kararını reddediyoruz. Zira bu kararla Basın Ahlak Temellerine getirilen güncelleme Bağlantı Başkanlığı’nın daha evvel Danıştay tarafından yürütmesi durdurulan Basın Kartı Yönetmeliği kararları üzere türel bellilikten uzak ve yoruma açık kararlarla yapılmıştır.
“KARAR, SOYUT VE BELİRSİZLİKLERLE DOLU”
Basın İlan Kurumu’nun 1994 tarihli Basın Ahlak Esasları’nı ortadan kaldıran, muğlak sözlerle yeni temeller getiren bu kararla, “terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsel verilmesi”, “aile yapısını bozmaya yönelik yayınlar”, “Türk toplumunun ulusal ve manevi kıymetlerini korumak” üzere bireye nazaran farklı yorumlanabilecek kararlar eklenmiştir.
nternet yayıncılığındaki hızlanmanın tesiriyle doğrulama unsurunun işletilmediği yayınlar münasebet gösterilerek alınan yeni Basın Ahlak Asılları kararı, soyut, belirsizliklerle dolu, eski asıllarda yer alan ve gazetecilerin tenkitlerine neden olan sözler korunarak alınmıştır. Örneğin “ahlaka ters yayın yapılamayacağı” biçimindeki eski karar “genel ahlaka” olarak değiştirilmiştir. Bu karardaki “genel ahlak” sözü, cezalandırılmak istenen gazeteler ya da gazeteciler için hiç elbet taraflı olarak yorumlanabilecektir.
“BU PRENSİPLER İKTİDARIN SANSÜR SOPASI OLACAK”
Tıpkı formda “Toplumun temeli olan aile yapısını bozmaya yönelik ve ailenin korunmasına alışılmamış yayın yapılamayacağı” ve “Türk toplumunun ortak ulusal ve manevi kıymetlerini zayıflatmaya yönelik yayın yapılamayacağı” formundaki kararlar de tüzel bellilikten, nesnellikten, kapsayıcılıktan uzak ve şahsa nazaran yorumlanabilecek kararlardır.
Basın İlan Kurumu İdare Kurulu’nun daha evvel berbata kullandığını herkesin gördüğü resen ceza verme yetkisi yeni ahlak unsurlarıyla güçlenecek, iktidarın sansür sopası haline gelecektir. Eleştirel basına yönelik cezalandırma furyası, yeni ahlak prensipleriyle gazetelerin internet sayfalarının ve toplumsal medya hesaplarının da kontrol altına alınıp ceza kesilmesiyle yaygınlaşacaktır.
Kaldı ki resmi ilan dağıtımı nedeniyle maddi gücü elinde bulunduran Basın İlan Kurumu’nun birebir vakitte ahlaki kıymetlendirme yapması etik unsurların ruhuna ve tabiatına terstir. Ayrıyeten, Basın İlan Kurumu yapısı itibariyle siyasi bir kurum olduğu için bu türlü bir kıymetlendirme yapması apaçık siyasi güdülerle cezalandırma uğraşıdır.
“HUKUKİ TEŞEBBÜSLERİ BAŞLATIYORUZ”
Genel Kurul’un Mayıs ayının son haftasında yapılan toplantısında gündeme getirilen bu yeni Basın Ahlak Asılları kararı, Genel Kurul’da temsil edilen basın meslek örgütleri tarafından eleştirilmiş, reddedilmiştir. Yeni asıllar Genel Kurul’un gazeteci üyelerinin itirazlarına karşın 7 karşı oyla kabul edilmiştir. Gazetecilerin aktif iştiraki olmadan basınla ilgili mevzuat yapılamayacağı, yapıldığında da çok önemli problemler ortaya çıkacağı bir kere daha kanıtlanmıştır.
Genel Heyet Kararı, hormlar hiyerarşine büsbütün karşıttır. Kanunlarla düzenlenmiş konuların bir defa de “karar” ile düzenlenmesi hukuken mümkün değildir. Yeni temellerdeki muğlak tabirleri yargıya taşımak için türel teşebbüsleri başlatıyoruz.
Kamu ismine yönetici konumda olanlara sesleniyoruz. Basın İlan Kurumu kıymetli bir kurumdur. Bu değerli kurumu ceberut ve intikamcı değil iştirakçi karar süreçleriyle işletin. Gazetecilik hata değildir. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin!
İşte o açıklama: