Şubat 2022’de Rusya’nın işgaliyle başlayan Ukrayna savaşı ve jeopolitik dengelerdeki değişim, Avrupa Birliği için yeterli günlerin geride kaldığını gösteriyor. Soğuk Savaş’ın sona ermesinin akabinde, ABD’nin güvenlik şemsiyesi altında ve karşısında hiçbir tehdidin kalmadığı bir durumda, milyarlarca doları toplumsal siyasetlere yönlendirme imkanı bulan Avrupa devletleri acı bir reçeteyle karşı karşıya. Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve eski İtalya Başbakanı Mari Draghi’nin, Avrupa’nın global alanda gerileyişini durdurması için yıllık en az 800 milyar dolar harcaması gerektiğinin altını çizen raporunun akabinde Amerikan Wall Street Journal gazetesinde cumartesi günü yayınlanan bir tahlil yaşlı kıtanın acı verici bir seçimle karşı karşıya olduğunu yazdı. Bilhassa de çok sağın giderek güçlendiği bir siyasi atmosferde.
Amerikan gazetesinin yayınladığı tahlilde Münih merkezli fikir kuruluşu Ifo’nun datalarına dayanılarak, Soğuk Savaş sonrasında Avrupa’nın askeri harcamaları kısarak 1991’den beri 1,8 trilyon euro tasarruf ettiğini bildiriyor. Gazete bu durumu silahı bırakıp tereyağına yani toplumsal harcamalara yatırmak diye nitelendiriyor. Lakin artık akış bilakis dönmek zorunda ve bu epey güç.
Soğuk Savaş’ın sonunda Batı Almanya ve Doğu Almanya’da toplam 800 bin asker bulunuyordu, artık bu sayı 180 bine inmiş durumda. Benzeri biçimde iki binden fazla ana muharebe tankına sahip olan Almanya’nın elinde artık sırf birkaç yüz tane çalışır durumda tank bulunuyor. Öbür Avrupa ülkelerinin ordularında da durum farklı değil. Mevcut durumda, savunma bütçelerine GSMH’den yüzde 2 hisse ayrılması durumunda, Soğuk Savaş devrindeki askeri güç yapılanmasına ulaşılması yüz yılı bulacağı bedellendiriliyor.
Avrupa’nın en büyük iktisadı olan Almanya’da, askeri üsler bakımsız durumda yahut spor merkezleri, yaşlı bakım konutları ve emeklilik fonu ofisleri de dahil olmak üzere sivil kullanım alanlarına dönüştürülüyor.
Gazetenin derlediği uzman görüşlerine nazaran, bugün Avrupa’da düşük gelirli bölümün faydalandığı, yıllık aylık toplu ulaşım abonman biletleri, işgücü açığı olmamasına karşın işsiz nüfusa verilen eğitimler, birinci meskenini alacak bireylere verilen on binlerce dolarlık takviye ve hatta ucuz tatil imkanı veren dayanakların sonlandırılmasıyla elde edilecek milyarlarca avroluk ek bütçenin orduların savaşa hazır konuma gelmesi sağlanması gerekiyor.
Ancak bunun için Avrupa hükümetlerinin elinde şiddetli bir mahzur bulunuyor. 30 yıllık refah devrine alışmış, her geçen gün yaşlanan bir nüfuz ve dinamizmini kaybetmiş bir iktisat. Almanya İktisat ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck ise buna aşırı sağ parti AfD’nin yükselişi örneğini de vererek tasasını saklamıyor. Habeck, “Orduya daha fazla para vermemiz gerekiyor diye refah devletinden vazgeçme kanısını ölümcül buluyorum. Ülkeyi bir ortada tutmak için toplumsal harcama gerekli” kelamlarıyla, Almanya’nın tekrar ikiye ayrılma tehdidi içinde olduğuna gönderme yapıyor. Bilindiği üzere Son Avrupa parlamentosu Seçimleri ve Almanya’daki Thüringen ve Saksonya eyaleti seçimlerinde eski Doğu Almanya sonlarında AfD egemenliği göz önüne serilmişti.
Geçtiğimiz hafta başında yayınlanan Draghi Raporu da Avrupa Birliği’nin ekonomik bir gerileme içinde olduğu ve global alanda rekabetçi gücünü kazanması için AB’nin GSYH’sinin yüzde 5’ine denk gelen yıllık en az 800 milyar dolar harcaması gerektiğine dikkati çekmişti. Avrupa’da nüfus artışının da sona erdiğini, nüfusun azalma sürecine girdiğini ve 2040’a kadar her yıl iş gücü piyasasından 2 milyon kişinin çıkacağını söz eden Draghi, “Üretkenlik çok zayıf. Artık, her zamankinden daha fazla üretkenliğe gereksinimimiz var” ikazında bulunmuştu. Bu maksatla AB ülkelerinin borçlanması gerektiği belirtilirken, rapora birinci itiraz eden ülkelerin başında Almanya gelmişti.